ශ්‍රී ලංකාවේ දෙවැනි විධායක ජනාධිපති රණසිංහ ප්‍රේමදාස මහතා අභාවප්‍රාප්ත වී අදට වසර 17කි. මේ ලිපිය ඒ නිමිත්තෙනි.
=============================================================
අපට අපේ රටේ ඉතිහාසය බොහෝ දුරට දැනගන්නට ලැබෙන්නේ වංශ කතාවලිනි. අපේ ඉතිහාසය ගැන කියවන විට දක්නට ලැබෙන සුවිශේෂී ලක්ෂණයක් වන්නේ, අපේ රට සමෘද්ධියට පත්වූ සෑම අවධියකම, ඒ යුගවල රට පාලනය කළ පාලකයන් හා ජනතාව අතර තිබූ අන්‍යෝන්‍ය විශ්වාසයයි. ඒ විශ්වාසය මවුබිමේ සමෘද්ධියට පදනම වූ බව ඉතිහාසය අපට පෙන්වා දෙයි.
කොළඹ අලුත්කඩේ සාන්ත බස්තියමෙන් ජනාධිපති පුටුවට ගිය ආර්. ප්‍රේමදාස මැතිඳුන්ගේ දේශපාලන ගමනත්, විශ්වාසය පිළිබඳ කතාන්දරයක් ලෙස මම දකිමි.
නිදහසේ උදාවෙන් පසු ජනාධිපතිවීම දක්වා, මේ රටේ පළමු පුරවැසි තනතුරට පත්වූ සියලු දෙනාම පැමිණි පසුබිමට වඩා වෙනත් පසුබිමකින් ප්‍රේමදාස මැතිඳුන් ඒ ස්ථානයට ආවේය. ඒ සඳහා ශිෂ්‍ය අවධියේ පටන් ළමා සමාජ, අමද්‍යප සංගම්, සුචරිත ව්‍යාපාරය ආදී විවිධ ක්ෂේත්‍ර තුළ තම හැසිරීම තුළින් ජනතා විශ්වාසය ගොඩනගා ගන්නට ඔහු සමත්විය.
ඔහු මේ විශ්වාසය ගොඩනගා ගත්තේ හුදු වචනවලින්ම නොවේ ක්‍රියාවෙන්, හැසිරීමෙන්, දේශපාලනඥයකු වූ ඔහු, එදා සිටි සමකාලීන දේශපාලනඥයින්ට වඩා ඉදිරියෙන් යමක් කරන්නට උත්සාහ කළේය. ජනතාව ශක්තිමත් කරන්නට අවශ්‍ය දෑ යුහුසුළුව කර දෙන්නට ඔහු ක්‍රියාශීලී විය.
“හඬක් නගන්නට බැරි මිනිසුන්ගේ හඬ බවට” විශ්වාසය ගොඩනගා ගන්නට ඔහුට පුළුවන් විය.
“යටකළ මහ වගුරු බිමකි
එහි නැග එන නව නුවරකි”
මාළිගාවත්ත නව උදාව, ඔහු පිළිබඳ විශ්වාසය තවත් තහවුරු කරන්නක් විය.
“පූට්ටු ගෙවල් – පූට්ටු පාලම්” ඔහුගේ නිර්මාණශීලී ක්‍රියාකාරීත්වය පිළිබඳව, රටටම විශ්වාසය දනවන පණිවිඩයක් ලබා දුන්නේය.
නිවාස ඇමතිකම කරන විට මුදල් මදිවීම, ඔහු වැඩ කල් දැමීමට හේතුවක් කර ගත්තේ නැත. රු.7,500යෙන් නිවාස ලක්ෂය හදන වැඩපිළිවෙළ ප්‍රකාශයට පත්කළේය. දේශපාලනඥයෝ, නිලධාරීහූ ආරම්භයේදී මේ ගැන පුදුම වූහ. ඒත් ඔහු වැඩට බැස්සේය.
ජනතාවගේ සැඟවුණු ශක්තිය මේ වැඩපිළිවෙළ තුළින් ඔහු එළියට ගත්තේය. මිනිසුන්ගේ ආත්ම විශ්වාසය ඔහු මතුකර ගත්තේය. ගෙවල් හැදුවේ මිනිස්සුය. ආණ්ඩුව කළේ ඔවුන් දිරිගැන්වීමය. අත්තිවාරම දමා ඉවර වූ විට රු. 2,500ක් දුන්නේය. බිත්ති ඉස්සුවාම තවත් රු. 2,500ක් දුන්නේය. වහල දැමීමට ඉතුරු රු. 2,500ක් ලබාදුනි. නිවාස අධිකාරියේ නිලධාරීහූ අවශ්‍ය මග පෙන්වීමත්, උනන්දු කිරීමත් කළහ. බොහෝ දුරට ගමේ අමුද්‍රව්‍ය ප්‍රයෝජනයට ගත්තේය. මේ දිරි ගැන්වීම් නිසා, රට පුරා ලෑලි ගෙවල්, පොල් අතු ගෙවල් වෙනස් වෙන්නට පටන් ගත්තේය.
ජනතාවගේ සැඟවුණු ශක්තිය එළියට ගන්නට විශ්වාසය දනවන අයුරින් කවියකු වූ ප්‍රේමදාස මැතිඳුන් ලිවූ කවියක් මගේ මතකයට එයි.
“දාගැබ් මහා වැව් බැන්දේ නුඹයි පුතේ
සීගිරි ගලේ කව් ලිව්වේ නුඹයි පුතේ
නගුලෙන් එදා රජ කෙරුවේ නුඹයි පුතේ
පැදුරේ මෙදා නිදියන්නෙත් නුඹයි පුතේ”
ඊළඟට නිවාස දසලක්ෂයේ වැඩපිළිවෙළ ඔහු ප්‍රකාශයට පත් කළාම, ජනතාව එය විශ්වාස කළහ. මේ වැඩපිළිවෙළ ගැන මුලින් සැක කළ නිලධාරීන් පවා, පසුව විශ්වාසයෙන් යුතුව ඔවුන්ගේ දායකත්වය දෙන්නට පටන් ගත්තේය. රටපුරාම දේශපාලනඥයන්, නිලධාරීන් සහ ජනතාව තම තමන්ගේ ප්‍රදේශවල ආදර්ශ ගම්මාන, උදාකළ ගම්මාන, නාගරික පුරවර හදන්නට තරඟෙට ඉදිරිපත් වෙන්නට පටන් ගත්හ.
ඔහුගේ ආදර්ශ ගම්මානයන්, උදාකළ ගම්මානයන් විවෘත කරන විට එය හුදු නිවාස වැඩපිළිවෙළක් පමණක්ම වූයේ නැත. මාර්ග, ගෙවතු, විදුලිය, පානීය ජලය, ආගමික මධ්‍යස්ථාන ආදී වශයෙන් හැම අතකින්ම ජනතාව ශක්තිමත් කරන වැඩ පිළිවෙළක් ඒ සමඟ ක්‍රියාත්මක විය.
ගම ඉලක්ක කරගත් වැඩපිළිවෙළකට පසු ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාස සංවර්ධනය කිරීම ඉලක්ක කරගෙන “ප්‍රාදේශීය ගම් උදාව” වැඩසටහන ඔහු පටන් ගත්තේය. ඒ සමගින් දස සති වැඩපිළිවෙළක් ක්‍රියාත්මක විය. මාර්ග සතිය, කෘෂිකර්ම සතිය, අධ්‍යාපන සතිය, ක්‍රීඩා සතිය, සෞඛ්‍ය සතිය, නිවාස සතිය ආදී වශයෙනි.
“දිළිඳුකම පිටුදැකීම” අපේ දේශපාලන ශබ්ද කෝෂයට හඳුන්වා දුන්නේ ප්‍රේමදාස මතිතුමාය.
එතුමන්ගේ ජනසවිය වැඩපිළිවෙළත්, විශ්වාසය පදනම් කරගත් වැඩපිළිවෙළක් විය. අවුරුදු දෙකක කාලයකට රු. 2,500 බැගින් මාස්පතා ලබාදීම සහ අවුරුදු දෙකකින් පසු ඔවුන් රැකියා මාර්ගවලට යොමු කිරීම එහි ඉලක්කය විය. සුභසාධක මානසිකත්වයෙන් ඉවත්කර, තම ශක්තියෙන් ගොඩ ඒමට විශ්වාසය ලබාදීම එහි අරමුණ විය. ජනසවිය වැඩපිළිවෙළට පක්ෂභේද හෝ නිල්ධාරීවාදය තිබුණේ නැත. ඔවුන් තෝරා ගැනීම්, ක්‍රියාත්මක කිරීම්, සියල්ල සිදු කෙරුණේ ප්‍රජාවගේ මැදිහත්වීමෙන් සහ විනිවිද පෙනෙන අයුරිනි. මේ සියලු ක්‍රියාදාමයකට පසුබිම් වූ ප්‍රේමාදාසයන්ගේ දැක්ම අවබෝධ කරගත හැකි කවියක් ඔහුගේ “රස කවි සිතුවිලි” කවි පොතින් උපුටා දක්වනු කැමැත්තෙමි.
“මිනිසුන් තරම් මගෙ මේ මව් පොළොව මත
වටිනා වස්තුවක් වෙන මා දුටුවෙ නැත
එම වස්තුවම රැකගන්නට යෙදවු සිත
රන් මිණි මුතුද ඔවුනගෙ දහදියෙහි ඇත”
“විශ්වාසා පරමා ඥාතී” බුදු වදනට අනුව යමින් එතුමාගේ සෑම ගම්උදා උත්සවයකදීම අනිවාර්ය ගීතය වූයේ විශ්වාසයේ ගීතයයි.
“මට ඔබ විශ්වාසයි
ඔබ මට විශ්වාසයි”
ගීතයකට වඩා ඔබ්බට ගිය දර්ශනයක් ඒ තුළින් ජනතාවට ඉදිරිපත් කෙරුණා. ඔහු ජනතා විඤ්ඤානය හොඳින් තේරුම් ගත් නායකයෙකු විය.
සාර්ථක නායකයකු ප්‍රධාන වශයෙන්ම ජනතාවගේ විශ්වාසය දිනාගත යුතු වේ. තමන් බලය දරන්නට සුදුසු බවටත්, තමන් දෙන තීරණ ගැනත්, තමන්ගේ හැසිරීම ගැනත්, තමන් තුළ ඇති නායකත්ව ගුණාංග ගැනත්, ජනතාව තුළ විශ්වාසය ඇති කරගත් නොහැකි නම්, වෙන කුමන සුදුසුකම් තිබුණද ඉන් පලක් නැත.
ඒ විශ්වාසය ශක්තිමත්ව ගොඩනගා ගත් නිසාම සාම්ප්‍රදායිකව රටේ නායකත්වය සඳහා තිබූ පංති සීමාවන් සහ කුල සීමාවන්, ඉතිහාසයේ ප්‍රථම වරට ජයගැන්මට ප්‍රේමදාස මැතිතුමන් සමත් විය. එතුමන් ශ්‍රී ලංකාවේ ජනපති ලෙස තේරී පත්වීම සැබවින්ම අපේ දේශපාලන ඉතිහාසයේ මහා විප්ලවයක් ලෙසින්ම හැඳින්වීම නිවැරදිය.
මේ ගමනේදී මතුවූ නින්දා, අපහාස, අවලාද කොතෙකුත් ඔහු විඳ දරා ගත්තේය. සතුරු බලවේග, මිත්‍ර බලවේග බවට පත්කර ගන්නට ඔහු පොහොසත් විය. දුර දැක්මෙන් හා කල්පනාකාරීව ඔහු පැමිණි ගමන, තමන්ගෙන් පසු එම ස්ථානයට පැමිණීමට අප සමාජයේ පුංචි මිනිසුනට දොර විවෘත කරදුන් ගමනක්ම විය.
1988දී ඔහුගේ ජනපති සටනේ ප්‍රධාන රැස්වීම් මාලාව ඇරඹුනේ මහනුවරිනි. එම මංගල රැස්වීමේ පටන්, සියලු ප්‍රධාන රැස්වීම්වල කතා පැවැත්වීම, එතුමා මට පවරා තිබුණි. එවකට දේශපාලනයේ කණිෂ්ඨයකු වූ මට, මේ අවස්ථාව ලබාදීම අනපේක්ෂිත වූවකි.
එම රැස්වීම් මාලාවේදී, මම එදා වසර 25කට පෙර (1963දී) ලින්කන් සිහිවටනය ඉදිරිපිට, මාටින් ලූතර් කිං පැවැත්වූ “I have a dream” හෙවත් “මට සිහිනයක් ඇත” කතාව සිහිපත් කළෙමි. ප්‍රේමදාස මැතිඳුන්ගේ ජනපති සටනට, අප අද දායක වන්නේ එවන් සිහිනයක් අපේ සිත්වල දරාගෙන බව මම එදා පැවසුවෙමි.
සැබැවින්ම ඔහුගේ ජනපති පදවි ප්‍රාපතිය සමඟ ඇරඹුණේ ඒ සිහින සැබෑවන ගමනකි.
සෑම දිනකම හිමිදිරියේ සුචරිතයේදී රටේ ඕනෑම පුරවැසියකුට ඔහු හමුවිය හැකිවිය. සෑම සති අන්තයකම රට පුරා යාමේදී, ජනහමුවලදී, ජනතාව තම දුක් ගැනවිලි ගැන සිය ගණනින් ලිපි ඔහුට බාර දෙති. ඒ ලොකු විශ්වාසයකිනි. පිළිතුරු සති දෙකක් ඇතුළත ලැබෙන බව ඔවුහූ විශ්වාසයෙන් දනිති. පුවත්පතක, කෙනෙකුගේ දුකක්, වේදනාවක් ඇස ගැටුනොත්, එතැනට නිලධාරීන් යැවිණ. විසඳුම් ලැබිණ. ඔහුගේ දේශපාලනය හෘදයාංගම වූ එකකි. ඔහුට එහිලා අරමුණක් තිබිණ. අධිෂ්ඨානයක් තිබිණ. පහත දැක්වෙන්නේ එය කවියෙන් එළි දැක්වුන අවස්ථාවකි.
“වැලි ඇටයයි පුතේ මහ කතරේ බලය
දිය බිඳුවයි දුවේ සාගරයේ බලය
මව්බිම දෙව් බිමක් කරගත හැකි බලය
පොදුජන සැපත හැදුමයි අප සතු බලය”
එතුමන්ගේ ජාත්‍යන්තර සබඳතාද, ප්‍රතිපත්තිමය ස්ථාවරයක් ගැනිණ. අටවන නොබැඳි සමුළුවේදී ඔහු පැවැත්වූ කතාවක් මෙහිදී මගේ සිහියට නැගේ.
“නොබැඳි ව්‍යාපාරය අවුරුදු 25ක් පුරාම වර්ගවාදයේ ආදීනව ගැන ලෝකයාගේ අවධානය යොමුකර තිබේ. මිනිසුන්ගේ හමේ පාට, මිනිසුන්ගේ වටිනාකම මණින මිනුම් දණ්ඩක් ලෙස පිළිගන්නා අය අද ඉන්නවා නම් ඇත්තේ බොහොම ටික දෙනයි. අප්‍රිකාවේ සහෝදරයන්ට මේ වර්ගවාදී වෙනස්කම්වලින් මහත් සිත් වේදනාවක් ඇතිවී තිබේ. ඒ තත්ත්වය වෙනස් කරන්නට, ඔවුන් මේ හිරිහැරවලින් මුදවා ගන්නට උපකාර වන පියවර අප්‍රමාදව ගන්නැයි කියා සමස්ත ලෝක ප්‍රජාවගෙන් අප ඉල්ලා සිටිනවා. ඔවුන්ගේ අරගලයේදීත්, දුකේදීත්, අප ඔවුන් සමග සිටිනවා.”
ප්‍රේමදාස මැතිතුමන් යටත්විජිතවාදයට, වර්ගවාදයට, විරුද්ධව පැහැදිලි ප්‍රතිපත්තිමය ස්ථාවරයක සිටියේය. නොබැඳි ප්‍රතිපත්තියක සිටිමින්, ජාත්‍යන්තර ප්‍රශ්නවලදී ඔහු අවධියෙන් හා ක්‍රියාශීලීව කටයුතු කළේය. දකුණු අප්‍රිකානු ප්‍රශ්නයේදීත්, පලස්තීනය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයේදීත්, යටත්විජිත පාලනයට සහ වර්ගවාදී වෙනස්කම්වලය එරෙහිව, ඒ රටවල් ජනතාව කරන සාධාරණ අරගලයන් සඳහා ඔහු ක්‍රියාශීලීව සහයෝගය දුන්නේය. ඒ තුළින් ශ්‍රී ලංකාවේ ස්ථාවරය “මධ්‍යස්ථව බලා ඉඳීම නොව නොබැඳිව නිවැරදි දෙය වෙනුවෙන් ක්‍රියාශීලී වීම” බව පෙන්වා දුන්නේය.
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියන්නේ හුදු ඡන්ද පැවැත්වීම පමණක්ම නොවන බව ඇදහූ ප්‍රේමදාස මැතිතුමන්, ඒ අයගේ ජීවිතවලට බලපාන තීරණ ගැන්ම, දේශපාලනඥයින්ට පමණක් බාර නොදී ඒ සඳහා ජනතාව සහභාගී කර ගන්නට නොයෙකුත් ක්‍රියාමාර්ග ගත්තේය. පක්ෂ භේදයෙන් තොරව තෝරාගන්නා ග්‍රාමෝදය මණ්ඩල, ප්‍රජාව මගින් දිළිඳු බව හඳුනා ගත්තේය. ජනසවිය ක්‍රමය, ගම් පහළොස්දහස (15000) සංවර්ධනය කිරීමේ වැඩසටහන මේ සඳහා හොඳ නිදසුන් වේ.
වරෙක මේ පිළිබඳව එතුමන් කළ ප්‍රකාශයන් මෙහිලා දක්වනු කැමැත්තෙමි.
“ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියන්නේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ නියම කරල තියන විදියට, හුදෙක් ඡන්ද පැවැත්වීම යයි මම අදහස් කරන්නේ නැහැ. ඇත්ත වශයෙන්ම එහි අවම අභිප්‍රාය තමයි ඡන්ද පැවැත්වීම. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හරිහැටි ක්‍රියාත්මක වන්නට නම් ජනතාවගෙන් හැකිතරම් විශාල සංඛ්‍යාවකට අපි අවස්ථාව ලබා දෙන්නට ඕනෑ. ඒ අයගේ ජීවිතවලට බලපාන තීරණ ගැනීමේ කටයුත්තට සහභාගී වන්නට, ගම් දනව්වල සිටින නිහඳ ජනතාවට, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවල විධිවිධානවලින් පමණක් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය රැකගන්නට බැහැ. ඒ සඳහා මනා අවබෝධයක් ඇති ජනතාවක්ද සිටින්නට ඕනෑ.”
අපේ දේශපාලනඥයන්, දේශපාලන පක්ෂ මෙන්ම අපේ පාලකයන් ප්‍රේමදාස චින්තනය නිවැරදිව කියවිය යුතුව ඇත. අගතිගාමී නොවී, උපේක්ෂාවෙන් ඒ දෙස හැරී බැලිය යුතුව ඇත. මේ ඒ සඳහා සුදුසුම වකවානුවක් යයි මම සිතන්නෙමි.
ජනතාවට ආදරය කළ, පෙරලා ජනතාව ආදරය කළ ඒ පොදු ජනතා නායකයාණන්ගේ ප්‍රකාශ ඇතුළත් “ප්‍රේමදාස චින්තනය” පොතේ පෙරවදනට එක්සත් ජාතික පක්ෂ නායක රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා ලියූ සඳහනක් මෙහිලා සටහන් කරනු කැමැත්තෙමි.
“ඔහුගේ චින්තනයේ මූලික අංග අඩංගුවන මෙම පොත, කටුක ඉදිරි අරගල මාවතේ අපේ නිරන්තර සහායකයා හා මග පෙන්වන්නා වනු ඇත. එම දාර්ශනික දේශපාලනඥයාගේ චින්තනයේ ගැඹුරු බව හා සමකළ හැක්කේ, ඔහු ජනතාවට දැක්වූ කරුණාවේ අව්‍යාජත්වය පමණි.”
මේ “”කරුණාවේ අව්‍යාජත්වය” ප්‍රේමදාසයන්ගේ කවියකින් එළිදැක්වුණු අයුරු උපුටා දක්වා මම ලිපිය සමාප්ත කරනු කැමැත්තෙමි.
“මහජනයාට යුතුකම් ඉටු කරන්නට
පසුබට නොවෙමි මා සිටියත් පියුම් පිට
ඔවුනගෙ දෙපා යට ඔවුනට පෙනෙන්නට
දූවිලි පොදක් වී තුටුවෙමි තැළෙන්නට”
– හිටපු ජනමාධ්‍ය අමාත්‍ය ඉමිතියාස් බාකීර් මාකාර්,
උපුටාගැනීම – ලංකාදීප, 2010 මැයි මස 1වනදා, 8වන පිටුව
අපේ මාතෘභූමියට නොමැකෙන සේවයක් ඉටුකරමින් රටට අභිමානයක් ගෙන දුන් ඒ කෘතහස්ත දේශපාලනඥයා, ලලිත් විලියම් ඇතුලත්මුදලි සාහසික තුවක්කුකරුවකුගේ උණ්ඩයට ගොදුරුව දැයෙන් සමුගෙන අදට වසර 17ක් ගෙවී යයි.
Nilo
සුදා
rachiyo
crb
සදාහරිත 